 |
 |
 |
|
Beginselverklaring
van Orde Dit
tezamen vormt de essentie van de klassieke
filosofische methode om de waarheid te
achterhalen over, in ons geval, het onderwerp
van de orde van de tijd en het tijdbewustzijn in
het ons beheersen met de ether. De bedoeling van
dit alles is te komen tot een illusievrije visie
op onze werkelijkheid zoals die nu is, in het
verleden was en in de toekomst zal zijn. Het is
het streven naar vrij zijn van illusie dat de
filosofie, de wetenschap en de religie met
elkaar verbindt in één
eensluidende filognosie. Noch wat betreft de
feiten, noch wat betreft de principes, noch wat
betreft de persoon moeten wij in illusie
verkeren. De
lange ketens van eenvoudige en gemakkelijke
redeneringen met behulp waarvan geometrici
het gewoon zijn te reiken tot de conclusies
van hun meest ingewikkelde bewijsvoeringen,
hadden me ertoe gebracht me voor te stellen
dat alle dingen, naar de kennis waarvan de
mens competent is, met elkaar verbonden zijn
op dezelfde manier, en dat er niets is dat zo
ver van ons afstaat dat het zich buiten ons
bereik zou bevinden, of zo verborgen zou zijn
dat we het niet kunnen ontdekken, op de
enkele voorwaarde dat we er van afzien het
valse voor waar te houden, In
het Nederlands gezet naar de engelse versie -
De Litho heet 'Klimmen en dalen' en is
van M.C. Escher copyright©M.C.
Escher
Stichting. *
Zie de tijdlinks-pagina
en de quotes-pagina
voor meer filosofen over de tijd. *Voor
meer info over de persoon van deze filosoof en
zijn werken en plaats in de geschiedenis, ga
naar de
Beroemde
Ego's - pagina. *
Zie voor een
overzicht
van
de geschiedenis van de filosofie het hoogst
leesbare boek van Bryan Magee
'The Story of Philosophy'
(1998,
Dorling Kinserly Limited London
(in
dutch). *
Andere filosofielinks: de Linking
Bibliotheek -
filosofie. 
|
.
Rousseau
dat stelde, bleken niets dan verraad aan de
menselijke aard. Die hartstocht, die misschien
wel agressieve en onbeheerste natuur van wat hij
de 'nobele wilde' noemde, is de eerlijkheid die
moet bevrijden zo luidde het credo van de
Revolutionaire 'Verlichting' die tegen de
mislukte elitaire 'Verlichting' was. In feite
was de liberale filosofie van de revolutionairen
de manifestatie van de verlichtingsgedachte die
zelf daarmee ten gronde ging. Het gekrakeel van
het ego van de filosofen in die gedachte van
verlichting, dat besef van een afgezonderd,
verzelfstandigd en bevrijd ik, kon geen
bevrijding van angst en ellende in de
dienstbaarheid aan het ideaal vinden. Van de
filosofie van de rede was men vervallen in een
filosofie van rationalistische verdringing en
zelfrechtvaardiging. Samen met de filosofen
Voltaire en Diderot ontstond er als opmaat voor
de latere twintigste-eeuwse verschrikkingen -
die zich als de terugslag van het koloniale
geweld in de vorm van wereldoorlogen zou tonen -
een bereidheid tot geweld omdat dat de enige
manier zou zijn om de verkrampte valsheid en
bezitsdrang van met name de adel en de
geestelijkheid die de burger (dan wel de
koloniale onderdaan of slaaf) een last was en
hem uitbuitte, tegen te gaan en omver te werpen.
Met het revolutionair liberalisme dat, ondanks
de negentiende eeuwse romantische en puriteinse
pogingen tot herstel van de klassieke orde, een
eeuw later doordraafde in communisme en
fascisme, smoorde toen in het bloed der
onwetende burgers het laatste restje
filosofische trots en eigenwaarde van de
westerling die zich begin eenentwintigste eeuw
geen raad meer weet met de immer voortdurende
politieke oppositie van ditmaal de
fundamentalisten. De strijd der klassen duurt
immers voort zolang die klassen elkaar bij
gebrek aan een filosofie van vereniging proberen
te onderwerpen of buiten te sluiten.
beëindigen
en tot een betere culturele integratie te komen.
Maar uiteindelijk bleek I. Kant, de filosoof van
het dualisme, noumenaal (naar de geest) dan wel
fenomenaal (naar het verschijnsel), niet goed te
kunnen refereren en Schopenhauer, die dat weer
wel kon, bleek toen niet zonder meer in het
gezag van die referentie, gevonden in de
oosterse filosofie, te kunnen geloven. Hij
verbond weliswaar de westerse en oosterse
filosofie, maar bleef spiritueel onzuiver in het
duister tastend steken met zijn eigen ongeloof
in een besturende persoonlijke God. Hij maakte
inderdaad zoals het moet een verschil tussen A
en A, twee identieke grootheden die toch
verschillen in tijd en ruimte, maar liep bij het
vrij van illusie identificeren van het
fenomenale met het noumenale van de filosofie
van I. Kant die hij wilde vervolmaken, net als
Het juridisch-economisch paradigma van het
beheersen van de staat met geld en wetboeken
staat onder druk. Die twee wetenschappen redden
het niet zo goed samen eenzaam aan de macht
zijnde, de filosofen liggen op apegapen, de
psychologen en psychiaters raken steeds
gecompromitteerd met het aanpassen van
disfunctionerende mensen aan een systeem dat
niet wil deugen en de voorraad goeroes uit het
verre oosten raakt ook op, want ze hebben alles
al gezegd en voorgedaan. 'A.u.b. verwerk uw
gegevens even, u weet nu genoeg' is hun
mededeling.
individuele
verantwoordelijkheden slechts nieuwkomers zijn
in een klassieke leer. Er is geen reden tot
somberheid als we Descartes uit het oog verloren
met onze 'revoluties' en nu aan de voeten van de
goeroes uit het oosten zouden moeten gaan zitten
om boete te doen. We waren, weer even
herstartend als was ons systeem een computer, zo
slecht nog niet bezig. Van Descartes hadden we
die Verlichting van autonoom zeggenschap vanuit
de rede al voor een groot deel leren kennen. Van
hem zijn we als persoon gedefinieerd als zelven
van logica en rede. Zijn schrijven geldt nog
steeds als de basis voor de rationeel
gegrondveste wetenschap om van vooropgestelde
premissen en principes te komen tot heel
concrete praktische voorstellen, toepassingen en
politieke beslissingen. Het gaat er met de
filognosie in dezen dus om de soevereiniteit van
de rede als beginsel weer in ere te herstellen;
en wel op gezag van het feit dat we die ook
reeds eenduidig aantreffen bij de voor India
belangrijkste filosoof Dvaipâyana
Vyâsadeva, ookwel Bâdarâyana
genaamd, die in de Krishna-bijbel, de
Bhâgavata Purâna 
particuliere misdaden en geschillen, ze door
dit proces vergeven zouden zijn geraakt van
minder volmaakte instituties dan die steden
welke, vanaf het begin van hun associatie als
gemeenschappen, de aanwijzingen hadden
opgevolgd van een of andere wijze bestuurder.
Het staat dus vrijwel vast dat de
grondvesting van de ware religie, waarvan de
geboden zijn ontleend aan God,
onvergelijkelijk meer superieur moet zijn aan
die van welke andere ook. En, om te spreken
van menselijke aangelegenheden, geloof ik dat
de eminentie op voorhand van Sparta niet te
wijten was aan de goedheid van ieder van zijn
wetten in het bijzonder - want velen van
dezen waren zeer vreemd, en ze gingen zelfs
in tegen de goede zeden - maar aan de
omstandigheid dat, in het leven geroepen door
een enkel individu, ze allen neigden tot
één enkel einddoel. Op de
zelfde manier dacht ik dat de wetenschappen
vervat in boeken (die van hen ten minste die
bestaan uit aannemelijke redeneringen, zonder
demonstraties), samengesteld als ze zijn uit
de meningen van vele verschillende individuen
onder een noemer gebracht, verder van de
waarheid verwijderd zijn dan de eenvoudige
gevolgtrekkingen welke een man met gezond
verstand gebruik makend van zijn natuurlijke
en 
onbevooroordeelde
oordeel trekt met respect voor de zaken van
zijn ervaring. En omdat we allen het stadium
van de kindertijd moesten doorlopen tot aan
de volwassenheid, en, voor een zekere tijd,
noodzakelijkerwijze werden beheerst door onze
verlangens en leermeesters (wiens dictaten
vaak in tegenspraak waren, en ons ondertussen
misschien ook niet altijd het beste advies
meegaven), ik verder concludeerde dat het
vrijwel onmogelijk is dat onze oordelen zo
correct of solide kunnen zijn als ze zouden
zijn geweest, als onze rede volwassen was
geweest vanaf het moment van onze geboorte,
en we er altijd en alleen maar door geleid
zouden zijn geweest.
zin hun ongemakken weggestreken, en zijn ze
er zelfs in geslaagd daaraan geheel buiten om
het stuur over te nemen, danwel hebben ze
zonder veel zinnigheid er een aantal van
gecorrigeerd, wat door de oplettendheid niet
met een gelijk effect er tegen ingaande kon
worden gepresteerd; en, ten slotte, zijn de
mankementen altijd verdragelijker dan de
verandering noodzakelijk voor hun
verwijdering; op dezelfde manier dat
hoofdwegen welke zich tussen bergen
doorkronkelen, door veel gebruikt te zijn,
geleidelijk aan zo effen en welgevallig zijn
geworden, dat het veel beter is ze te volgen
dan een rechter pad te zoeken door over de
toppen der rotsen te klimmen en af te dalen
naar de bodem van ravijnen.
De
enkele opzet om zichzelf te ontdoen van alle
overtuigingen in het verleden is er een die
niet door een ieder moet worden ondernomen.
De meerderheid der mensen bestaat uit twee
klassen, waarvoor voor geen van beide dit in
het geheel een passende oplossing zou zijn:
op de eerste plaats, zij die met meer dan een
gepast vertrouwen in hun eigen vermogens,
overhaast zijn in hun oordelen en het geduld
ontberen dat nodig is voor een ordentelijk en
weloverwogen denken; in geval waarvan, als de
mensen in deze categorie eenmaal de vrijheid
nemen te twijfelen aan de meningen die ze
gewoon zijn, en de gebaande hoofdweg
verlaten, ze er nimmer toe in staat zullen
zijn de zijweg te bewandelen die ze zou doen
belanden op een kortere weg, en ze zichzelf
zullen verliezen en hun leven lang zullen
blijven dwalen; op de tweede plaats, van hen
die, begiftigd met een toereikend verstand of
de bescheidenheid vast te stellen dat er
anderen zijn die hen overtreffen in hun
vermogen tot het onderscheiden van waarheid
en dwaling, en door wie ze dan mogen zijn
onderricht, er beter aan doen zich tevreden
te stellen met de meningen van die aard dan
te vertrouwen op het meer correcte naar hun
eigen idee. 
Ik
werd er alzo toe aangezet hieruit af te
leiden dat de basis van onze meningen veel
meer een kwestie van gebruik en voorbeeld is
dan van welke bepaalde kennis ook. En, ten
slotte, merkte ik op dat, hoewel dat de basis
van onze opvattingen zou zijn, een veelvoud
aan getuigenissen, die op zich al moeilijk te
ontdekken valt, geen garantie voor de
waarheid vormt, daar in dergelijke gevallen
het veel waarschijnlijker is dat het zal
worden ontdekt door een enkeling dan door
velen. Ik kon, echter, niemand uit de menigte
selecteren wiens meningen het waard zouden
zijn de voorkeur te geven, en stond dus zo
voor het blok, als het ware, af te moeten
gaan op mijn eigen rede om mijn leven
gestalte te geven.
Met
deze overwegingen werd ik ertoe bewogen op
zoek te gaan naar een andere methode welke de
voordelen zou bevatten van de drie en
verstoken zou zijn van hun tekortkomingen. En
daar een veelvoud aan wetten vaak alleen maar
de rechtsgang bemoeilijkt, zodat een staat
het best bestuurd is met een paar wetten als
deze strikt ten uitvoer worden gebracht,
geloofde ik dat dienovereenkomstig, in plaats
van het grote aantal voorschriften waaruit de
logica is samengesteld, de vier volgende voor
mij volmaakt afdoende zouden blijken te zijn,
op voorwaarde dat ik het vaste en
onwankelbare besluit zou nemen nooit onder
enige omstandigheid na te laten ze in acht te
nemen. 
Het
eerste was nimmer
iets voor waar aan te nemen waarvan ik
niet duidelijk wist dat het zo
was;
dat wil zeggen, het zorgvuldig te
vermijden overhaast en bevooroordeeld te
zijn, en niets meer in mijn beoordeling te
betrekken dan wat zich aan mijn geest zo
helder en goed te onderscheiden had
voorgedaan dat iedere grond voor twijfel
zou zijn uitgesloten.
en
altijd die orde in gedachten te houden die
noodzakelijk is voor het afleiden van de ene
waarheid uit de andere. En ik had er weinig
moeite mee om de voorwerpen vast te stellen
waarmee het nodig was om te beginnen, want ik
was er reeds van overtuigd dat dat moest met
wat het simpelste en makkelijkst te kennen
was, en, in overweging van al diegenen die
tot dusverre de waarheid hebben gezocht in de
wetenschappen, de wiskundigen alleen er toe
in staat zijn geweest om enige bewijsvoering
te vinden, dat wil zeggen, enige zekere en
evidente redeneringen, waar ik niet aan
twijfelde dat die als zodanig de leidraad van
hun onderzoekingen moet zijn geweest. Ik
besloot om, derhalve, te beginnen met het
onderzoeken van de eenvoudigste dingen, niet
hiervan, echter, enig ander voordeel
verwachtend dan dat wat te vinden is in het
mijn geest te laten wennen aan de liefde voor
en het voeden van de waarheid, en met een
afkeer voor al die redeneringen die
ondeugdelijk waren. Maar ik was niet van zins
om op basis daarvan te proberen al de
afzonderlijke wetenschappen onder de knie te
krijgen die algemeen worden aangeduid met de
term wiskunde; maar ziende dat, hoe
verschillend hun voorwerpen ook zijn, ze het
er allemaal over eens zijn alleen de
verschillende relaties in overweging te nemen
of de proporties bestaande tussen die
voorwerpen, achtte ik het 
voor
mijn doel het beste de proporties te
beschouwen in de meest algemene vorm als
mogelijk, zonder ze te betrekken op enige
voorwerpen in het bijzonder, behalve die
welke het best geëigend zouden zijn voor
de kennis over hen, en zonder ze ook maar op
enige manier tot dezen te beperken, zodat ik
achteraf er beter toe in staat zou zijn ze
toe te passen op iedere andere klasse van
voorwerpen waar ze met recht op van
toepassing zijn. Verder opmerkend, dat ten
einde deze relaties te begrijpen ik ze soms
een voor een zou zou moeten beschouwen en
soms alleen om ze in gedachten te houden of
ze te omvatten in hun verzameling, dacht ik
dat, om ze beter individueel te beschouwen,
ik ze zou moeten zien als bestaande tussen
twee rechte lijnen, in plaats van dat ik geen
voorwerpen zou kunnen vinden die eenvoudiger
waren, of in staat zouden zijn duidelijker
vertegenwoordigd te zijn voor mijn
voorstellingsvermogen en zintuigen; en
anderzijds, dat ten einde ze in mijn geheugen
vast te houden of een verzameling van velen
te omarmen, ik ze tot uitdrukking zou moeten
brengen middels bepaalde symbolen zo beknopt
als maar mogelijk. Op deze manier geloofde ik
dat ik al wat het beste was in zowel de
geometrische analyse als in de algebra dan
kon ontlenen, en al de tekorten recht zou
kunnen zetten van de een met behulp van de
andere.
begon met de eenvoudigste en meeste algemene
waarheden, en dat aldus iedere waarheid
ontdekt een regel was die ter beschikking
stond in de ontdekking van de daar op
volgende regels. Noch zal ik in dezen
wellicht te ijdel overkomen, als ervan wordt
uitgegaan dat, als de waarheid op welk
specifiek punt ook er maar één
is, dat wie die waarheid dan ook doorgrond,
weet heeft van alles dat op dat punt kan
worden gekend. Het kind, bij voorbeeld, dat
onderricht is in de elementen van de
rekenkunde, en een bepaalde optelsom heeft
gedaan, mag naar de regel, er zeker van zijn
dat hij, met achting voor de optelsom van de
cijfers voor zich, dat heeft gevonden wat in
dit geval dan ligt binnen het bereik van het
menselijk vernuft. Nu, samengevat, omvat de
methode, die de trouw predikt aan de ware
orde en een exacte opsomming geeft van al de
termen van de zaak waarnaar onderzoek werd
gedaan, alles wat zekerheid verschaft over de
regels van de rekenkunde.
